De vier basisprincipes van burgerparticipatie

Het is prachtig om te zien hoeveel lokale energie de laatste jaren wordt aangeboord. Burgers nemen in toenemende mate het heft in eigen handen. David van Reybrouck, gestart uit frustratie met de Belgische-regering-die-maar-geen-vorm-kreeg, heeft velen geĆÆnspireerd om de democratie opnieuw uit te vinden. De G1000’s schieten als paddestoelen uit de grond. En tegelijkertijd is het nog […]

Het is prachtig om te zien hoeveel lokale energie de laatste jaren wordt aangeboord. Burgers nemen in toenemende mate het heft in eigen handen. David van Reybrouck, gestart uit frustratie met de Belgische-regering-die-maar-geen-vorm-kreeg, heeft velen geĆÆnspireerd om de democratie opnieuw uit te vinden.

De G1000’s schieten als paddestoelen uit de grond. En tegelijkertijd is het nog nergens in Nederland gelukt om die 1000 mensen ook daadwerkelijk om tafel te krijgen. Zelfs niet in de grote steden. Er wordt gezocht naar representatie, maar geen enkele bestaande methode lijkt uitsluitsel te bieden.

Hoe komt dit? En wat kunnen we er aan doen?

De twee huidige vormen van participatie

Er zijn op dit moment grofweg twee vormen participatie te onderscheiden:

  1. De burgers bedenken met elkaar wat er niet goed gaat en wat ze graag zouden zien en leggen de resultaten bij de Gemeenteraad neer. De gemeenten wachten hoopvol af waar de burgers mee komen. En toen… werd het stil.
  2. De gemeenteambtenaren bedenken met elkaar hoe ze de participatie omhoog kunnen brengen. Daarbij doen ze vaak al het werk zelf: Instrumentarium, campagne maken, sessies organiseren, analyses, beleid. De burgers wachten hoopvol af waar de gemeente mee komt. En toen… werd het stil.

In beide gevallen is geen sprake van werkelijk eigenaarschap van de significante andere. En dat komt door het feit dat ze naar elkaar praten, maar niet met elkaar.

De derde vorm: De wezenlijke co-creatie

Wij hebben inmiddels ervaring opgedaan met een derde vorm van participatie: de wezenlijke co-creatie. Een voorbeeld van een succesvol participatieproces:

  1. De gemeente initieert een collectieve ambitie en, niet onbelangrijk, een budget.
  2. De burgers (met de gemeente dienend op de achtergrond!) bedenken hoe zij invulling willen geven aan de collectieve ambitie. Wat in hun positie passend is.
  3. De gemeente pakt het stokje weer over, maakt de volgende stap mogelijk en haalt schotten weg.
  4. De burgers enthousiasmeren hun medeburgers om mee te denken en mee te doen.
  5. De gemeente regelt locaties, waar burgers hun eigen sessies kunnen organiseren. Liefst met hapjes en drankjes!
  6. De burgers gaan in gesprek, samen dromen Ć©n plannen maken! Zij geven de opgehaalde data terug aan het gezamenlijke initiatief.
  7. Burgers en gemeente gaan samen de data analyseren en starten werkgroepen.
  8. Burgers en gemeente realiseren in goed overleg de opgaven!
De vier basisprincipes van participatie

In dit proces zijn vier verschillende principes te onderscheiden:

  1. De gemeente maakt het collectieve leerproces mogelijk, de burgers doen het Ć©chte werk.
  2. Er is sprake van een consistent en coherent leerproces, op basis van situationeel leiderschap. Gemeente en burgers zijn om beurten aan zet. Zij helpen elkaar verder in hun collectieve ambitie.
  3. We zien tƩ vaak dat men van A naar B wil en dit op de manier van A doet. Ingesleten patronen en regressie belemmeren de doorgang. Als je participatie wil, moet je dat al participerend doen. We moeten van A naar B op de manier van B. En dat is simpeler dan je zou denken.
  4. Het proces is een echt co-creatieproces: Er wordt iets wezenlijks gecreĆ«erd door (en niet voor!) alle partijen die hier een belang bij hebben. De partijen werken continu toe naar een nieuwe creatie (instrumenten, campagne, data, voorstellen, plannen). En deze creatie is weer een middel om de volgende tot stand te brengen. Het is een continu leerproces, zonder einde. Stapje voor stapje komen we verder op de ladder.
Onze oproep

Onze oproep aan burgers en gemeenten die participatie op gang willen brengen: Nodig de andere partij uit en ga open met elkaar in gesprek. Leg de belangen op tafel en maak er een wezenlijke co-creatie van!

Door:

Sietse Rauwerdink

EĆ©n reactie op “De vier basisprincipes van burgerparticipatie”

  1. […] Lees verder via de Koers – De vier basisprincipes van burgerparticipatie […]

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *