In drie stappen naar zelfsturing

In het afgelopen jaar hebben we met een aantal organisaties gewerkt aan zelfsturing en we willen graag een aantal lessen delen uit deze trajecten.

Stap 1: Praat mét de klant
Elke vorm van zelforganisatie is m.i. ontstaan vanuit de wens om dichter bij de klant te organiseren. Daarom werken wij vanuit het adagium ‘The medium is the message’: de boodschap (zelfsturing dichtbij de klant) moet dus ook zelfsturend bij de klant worden ingevuld.

Een enorme ‘no-brainer’, maar deze stap wordt te vaak overgeslagen. De grootste valkuil is dan ook om de verandervisie te bedenken met een klein team en deze vervolgens ‘uit te storten’ over de organisatie.

Maar hoe steek je dan die gesprekken in? Door te beginnen met vragen stellen aan de klant: Welke talenten en wensen heeft de klant?

Stap 2: Organiseer dichtbij de klant
Vanuit de wensen en talenten van de klanten kan worden afgeleid hoe de zelfsturende professionals waarde kunnen creëren voor deze klant. Daarbij is het van belang dat ook dit aanbod in samenspraak tot stand komt en aannames over vraag en aanbod direct kunnen worden gecontroleerd. Daarbij staat continu één vraag centraal: Helpt het ons de klant beter te bedienen? En laat de klant deze vraag vooral zelf beantwoorden! Deze feedback wordt doorgegeven aan de centrale organisatie.

Stap 3: Leid de centrale organisatie hier van af
Als de klantvragen in dialoog mét de klanten in kaart zijn gebracht, pas dán is het tijd om naar de centrale organisatie te kijken. Want de centrale organisatie is bij zelfsturing vooral dienstbaar aan het primaire proces. Door kaders te scheppen en als één blok achter de zelfsturende professionals te staan met raad en daad. En daarbij kan men elkaar bijvoorbeeld bevragen over:

• Wat is de ideale rol van het management om het primaire proces optimaal te kunnen ondersteunen?
• Welke processen gaan we wel en welke vooral niet zelfsturend organiseren?
• Wat kunnen we allemaal standaardiseren om mensen zelf verantwoordelijk te laten sturen?
• Waar gaan we decentraal ruimte geven en waar gaan we centraal juist strakker op sturen?

Samenvattend:
Probeer dus niet vóór de ander te denken, maar mét elkaar in gesprek te gaan. En er een echte co-creatie van te maken. Door daar te beginnen waar de waarde wordt gecreëerd. En door samen met het primaire proces de nieuwe organisatie te creëren. Langs deze processen emergeren dan vanzelf de waarden en de visie. En vanuit gedragen waarden en visie kan men naar de toekomst op een nieuwe manier waarde te creëren voor de toekomst.